Wist je dat licht niet altijd dezelfde kleur heeft? Dat wij dit niet altijd kunnen zien omdat ons brein deze kleur voor ons aanpast? Je camera dit vaak niet kan?
Het resultaat van deze ‘onkunde’ van je camera is dat je kleuren niet worden weergegeven zoals je ze in werkelijkheid ziet. Wit wordt geel of blauw, er hangt een groene of roze gloed over je foto en al je andere kleuren zijn wat vreemd. Geen paniek: dit kan je voorkomen door je witbalans aan te passen!
Wat is wit licht?
Licht bestaat uit 3 basiskleuren: rood, groen en blauw. Als je deze 3 kleuren licht mengt krijg je puur wit licht.
Rood, Groen & Blauw vormen samen wit licht
Maar je kunt je voorstellen dat als één van de 3 basiskleuren (door welke reden dan ook) meer prominent aanwezig is, het wit niet meer wit is maar een beetje verkleurd. Onze hersenen passen dit direct voor ons aan, zodat je eigenlijk de kleuren ziet zoals je hersenen willen dat je jij ze ziet. Je camera geeft echter weer wat hij in werkelijkheid zag. Een rare kleurzweem is het resultaat.
Temperatuur van licht
Als je fotografeert met natuurlijk licht (licht van de zon), dan verandert de temperatuur van het licht continue een klein beetje. De atmosfeer breekt het licht, en laat alleen maar bepaalde kleuren door. Denk maar aan een zonsondergang. Een rode of gele gloed is het gevolg. Dit weet je, want dat zie je ook daadwerkelijk. Maar wist je dat het licht op een bewolkte dag blauw van kleur is, en ditzelfde licht in de schaduw van bijvoorbeeld een gebouw zelfs nog donkerder blauw?
Fotografeer je in kunstlicht (een flitser of een lamp), dan heeft licht weer een heel andere kleur. Wist je bijvoorbeeld dat het licht van een gloeilamp donker geel is? Wij zien dit toch echt als wit, maar je camera geeft het weer als een gele waas over je foto. Een TL buis laat de lichtkleur juist wat paarser of groener worden.
De afbeelding hieronder geeft aan welke kleur verschillende soorten licht hebben. De kleur van het licht wordt uitgedrukt in een temperatuur: graden Kelvin om precies te zijn (maar dat mag je snel weer vergeten).
Licht kan veel verschillende kleur temperaturen hebben.
Het rode licht (ook wel warm licht genoemd) zie je bijvoorbeeld bij kaarslicht, of een open haard. Het blauwe licht (koud licht) krijg je op een zwaar bewolkte dag, of in de schaduw van een gebouw of boom.
Als licht dus niet de perfecte mix van de 3 basiskleuren heeft, krijg je een andere kleur wit. Als mens blijven wij wit vaak als wit zien, maar je camera geeft wit weer als de ‘echte’ kleur van het licht. Hiermee veranderen ook alle andere kleuren in je foto! Je kan dit echter door je camera laten aanpassen: witbalans noemen we dit.
Automatische Witbalans
Moderne camera’s zijn behoorlijk slim. Ze kunnen vrij goed inschatten wat in je foto een witte kleur zou moeten zijn en van daaruit de kleur van het licht bepalen. Dit doet je camera als hij staat ingesteld op ‘Automatische Witbalans’ (AWB). Maar soms is je camera compleet de weg kwijt. Wij moeten hem dan een handje helpen.
Witbalans aanpassen
Op je camera zit een knopje ‘WB’, of je vindt deze optie in het menu van je camera. Met witbalans kan jij jouw camera vertellen welke kleur het licht in jouw foto heeft.
Fotografeer je binnen? Zet dan je witbalans op het gloeilamp symbooltje. Is het bewolkt? Het wolkje helpt je de echte kleuren weer te geven. Is een ruimte verlicht door TL buizen? Stel je witbalans in op het TL buis icoontje. Zo makkelijk is het!
De icoontjes geven weer in wat voor een licht je fotografeert. Makkelijk toch?!
Handmatig witbalans meten: gebruik een witkaart of grijskaart
Bevind je je in een situatie waarin het lastig is om te bepalen op welke instelling je witbalans moet staan? Maak dan eens gebruik van deze methode. Hierdoor ben je gegarandeerd dat je de juiste witbalans gebruikt en je foto de perfecte kleuren weergeeft.
Een grijze, witte en zwarte kaart
Methode 1: de witkaart
Stap 1: Als je een witkaart, of gewoon een stukje wit papier hebt, maak hier dan een foto van in het licht waarin je onderwerp zich bevindt.
Stap 2: Vervolgens ga je naar het witbalans menu in je camera en klik je op ‘handmatige witbalans ‘ of ‘custom whitebalance’. Je camera laat nu de laatste foto zien die je net hebt genomen. Aan de hand van het wit van je witkaart, stelt je camera nu de witbalans in. Klik op ok, of opslaan.
Stap 3: Bij de volgende foto’s die je neemt maakt je camera gebruik van deze witbalans instelling. Zorg ervoor dat je witbalans staat ingesteld op het onderstaande icoontje. Je doet dit door op de WB knop van je camera te gebruiken en naar dit icoontje te scrollen, al doet je camera dit vaak al automatisch voor je.
Methode 2: de grijskaart
Stap 1: Heb je alleen een (18%) grijskaart? Maak dan ook hier een foto van, terwijl je hem naast het onderwerp houdt. Pas er wel op dat je geen reflecties op de kaart ziet. Hij moet dus mooi, effen belicht zijn.
Stap 2: Maak vervolgens de foto’s die je wilt maken, zonder dat je de grijskaart in de foto houdt.
Stap 3: Vervolgens kun je in Lightroom of Photoshop, aan de hand van deze proef foto, je witbalans instellen door het pipetje naast de witbalans schuifjes aan te klikken. Klik met dit pipetje vervolgens op de grijskaart in je foto en voila: Lightroom heeft de witbalans aangepast!
Stap 4: Gebruik nu deze zelfde instellingen voor je echte foto, door in de echte foto de witbalans schuifjes dezelfde waardes te geven als in je proeffoto (zie groene cirkel in de foto hierboven). Resultaat is de perfecte witbalans: echt wit en heldere kleuren!
Methode 3: zonder grijskaart in Lightroom
Je kunt met je pipetje ook op een willekeurige neutrale kleur (grijs, beige of andere natuurlijke tint) in je foto klikken (zie foto hieronder). Lightroom geeft je 3 percentages: R, G & B. Probeer een plek in je foto te zoeken waar alledrie deze percentages rond de 50% zitten. Ook nu zal Lightroom je witbalans aanpassen. Een grijskaart is echter preciezer.
Foto gemaakt met automatische witbalans – de kleuren zijn geel
Aanpassen van de witbalans in Lightroom. Het pipetje wordt op de grijze muur gehouden, de schuifjes in de groene cirkel geven de juiste witbalans aanpassingen aan.
Let op, voor deze laatste methode moet je wel in RAW fotograferen. Met JPG kun je de witbalans maar tot op zekere hoogte aanpassen…
Creatief met witbalans
Nu je weet dat je de kleuren in een foto warmer of juist koeler kunt maken door je witbalans aan te passen, kun je hier ook op een creatieve manier gebruik van maken. Fotografeer je bijvoorbeeld een zonsondergang? Stel dan je witbalans in op schaduw. Je vertelt je camera dus eigenlijk dat je in koud (blauw) licht fotografeert, en dat je camera het licht dus warmer / geler moet maken. Het resultaat is dat je gele zonsondergang nog geler en zelfs oranje kan worden!
Leuk he?! Succes met oefenen!
