Wellicht heb je weleens eerder foto's met een sterrenhemel zoals op deze afbeelding gezien, of misschien is dit de eerste keer dat je deze langgerekte sterren ziet... dit effect heet 'star trails', of gewoon 'sterrensporen' in het Nederlands. Sterrensporen laten letterlijk het pad zien dat een ster aflegt. Dit is uiteraard een beetje optisch bedrog, aangezien de sterren bewegen door de draaiing van de aarde. Dit effect bevriest de tijd dus eigenlijk: een uur lang bewegende sterren in een foto gevangen! In deze tutorial zal ik je alles uitleggen dat je moet weten over sterrenpaden, hoe je je camera instelt om de juiste foto's te maken en wat je vervolgens in de nabewerking moet doen. Ben je er klaar voor? We gaan aan de slag!
Hoe fotografeer je sterrenpaden?
Eind november reisde ik naar Jordanië en bracht een paar nachten door in de adembenemende woestijn van Wadi Rum. Terwijl ik rondreed door de woestijn, spotte ik een aantal pracht plekken die perfect zouden zijn voor het maken van een foto met sterrensporen. Na het nemen van een aantal testfoto's, puur om te zien hoe de compositie eruit zou komen te zien, koos ik voor deze locatie. Doordat je tussen de rotsen doorkijkt naar de uitgestrekte woestijn vlakte, krijgt de foto een soort van gevoel van diepte.
Deze nacht was eigenlijk geen goed moment om foto's te maken van de sterrenhemel. De maan was bijna vol, wat normaal gesproken finest is voor dit soort fotografie. Omdat het licht van de maan refelecteert op de stof en waterdeeltjes in de lucht, neemt de intensiteit van het licht van de sterren sterk af wat het lastig maakt om er een mooie foto van te maken. Echter, je kan de maan ook in je voordeel gebruiken, en dat is precies wat ik heb gedaan in deze voorbeeld foto. Omdat de maan het landschap verlicht, krijg je deze bijna vreemde combinatie van een perfect zichtbaar landschap in combinatie met een heldere sterrenhemel. De volledige voorgrond is verlicht door de maan, zonder dat hier photoshop of een daglicht foto aan te pas is gekomen. Waar je echter wel voor moet zorgen is dat de maan achter je blijft, en geen moment in de buurt van het zichtbare veld van je foto komt. Dat zou de volledige foto verpesten. Het goed plannen van je foto is daarom key! Check de stand van de maan en de melkweg op het internet (http://photoephemeris.com/), voordat je begint aan het zoeken van een mooie locatie.
Een ander voordeel van het gebruik van de maan gedurende een sterrenfoto, is de kleur van de hemel. Een prachtige blauwe gloed kleurt de anders zwarte lucht. Denk er wel om: als je alleen een foto van de melkweg wilt maken (en dus geen sterrensporen), dan kun je dat het beste doen op het moment dat er helemaal geen maan is, omdat je een pikzwarte lucht nodig hebt om alle sterren van de melkweg te kunnen zien!
Camera-instellingen voor sterrensporen:
Nu je weet waarom ik deze foto op deze manier heb genomen, zal ik uitleggen hoe je die mooie langerekte sterren vast kunt leggen. Deze techniek, als je hem eenmaal onder de knie hebt, is eigenlijk vrij simpel. Het is een techniek die 'foto stapelen' heet, of 'image stacking' in het Engels. Je combineert een grote hoeveelheid foto's, zodat ze samen het resultaat geven wat je voor ogen hebt. In deze foto heb ik 85 losse foto's gebruikt, met de volgende camera instellingen:
- Belichtingstijd van 30 seconden per foto
- Diafragma f4
- Iso 400
- Brandpuntsafstand 16mm
- Genomen in een tijdsbestek van ongeveer 45 minuten.
Zet je camera op continue opnamemodus
Houd wel rekening met het volgende: als je sterrensporen tijdens een perfect donkere nacht (zonder maan) fotografeert, moet je de iso ISO-instelling verhogen tot ongeveer 1600-3200 ISO voor een F4 lens, of ongeveer 800-1600 ISO voor een f 2.8 lens.
Om te beginnen heb je een zeer stevig statief nodig, omdat je camera niet kan bewegen tijdens het fotograferen, dat ongeveer een uur duurt. Ik gebruik de Rollei C6i carbon, die fantastisch werkt! Om 85 foto's te nemen zonder dat je de camera aanraakt, gebruik ik de interval timer en continu opnamemodus op mijn Canon 5d Mark IV, maar je kunt ook gebruik maken van een afstandsbedining. Als je geen van deze opties hebt, maak dan gebruik van deze oude tip: gebruik een stukje rubber (bijvoorbeeld een stukje gum) en ducktape dit over de onstspan knop van je camera om de knop ingedrukt te houden gedurende het volledige proces. Beetje omslachtig, maar het werkt! ;-)
Door de rotatie van de aarde bewegen de sterren dus langs de hemel. Als je foto's van elk 30 seconden maakt, beginnen de sterren als korte lijnen op je foto te verschijnen: het begin van ons sterrenspoor. Als je 85 foto's (of meer) combineert en over elkaar heen legt (stacken), krijg je de prachtige sterrensporen zoals je ze op deze foto ziet. Je kunt dit doen met software als Photoshop of Lightroom, maar ik gebruik liever StarStaX. Deze gratis software is speciaal ontworpen om beelden op deze manier te stapelen en zorgt voor een perfect resultaat. Download de software hier... http://www.markus-enzweiler.de/software/software.html
Nabewerkingsproces van A tot Z - Lightroom:
Voordat we de foto's gaan combineren in StarStax, willen we er eerst voor zorgen dat we blij zijn met de losse foto's. Importeer de foto's daarom in Lightroom op de manier die je gewend bent (klik hier voor een tutorial hierover). Eenmaal geïmporteerd corrigeerd je slechts 1 van de 85 beelden: ik corrigeerde de kleurtoon om de hemel een beetje meer blauw te maken, verlaagde de helderheid, verhoogde het contrast, de hooglichten en helderheid (om de sterren er een beetje meer uit te laten komen), en maakte de schaduwen en zwarte tinten donkerder (om zo te zorgen voor een correct belichte & donkere hemel). Een beetje levendigheid geeft de foto een meer natuurlijk en warm kleureffect. Zodra je tevreden bent met het resultaat van de aanpassingen van je eerste foto, selecteert je alle foto's die je wilt aanpassen in de filmstrip onderin beeld en klik je op de "instellingen synchroniseren". Dit zorgt ervoor dat dezelfde instellingen worden toegepast op al je geselecteerde afbeeldingen.
Lightroom voor aanpassingen:
Lightroom na aanpassingen:
StarStaX:
Eenmaal klaar in Lightroom, exporteer je de beelden en open je ze in StarStax. StarStaX zal alle 85 beelden in één enkel beeld combineren. Onder het kopje 'blending mode' selecteer je de 'gap filling mode', om ervoor te zorgen dat er een naadloze blend zal ontstaan van de sterrenspoen. In dit geval heb ik ook gekozen voor de 'Comet mode', die ervoor zorgt dat de sporen naar het einde toe een beetje verzacht worden. Klik vervolgens op het tweede icoontje rechts bovenin, en laad hier de zwarte foto waar we het eerder over hadden (juist, de foto die je met de lens beschermkap hebt genomen). De "extract dark image" optie zal de ruis die in je fotos zit verminderen.
Dit was alles! Druk op de startknop, leun achterover en kijk naar hoe je sterrensporen tot leven komen...
Photoshop:
Nadat StarStaX al zijn magie heeft toegepast op jouw foto's, open je het eindresultaat in Photoshop om de laatste kleine aanpassingen te maken, mocht je dat nodig vinden. Denk hierbij aan ruis en eventuele kleurcorrectie. In dit specifieke geval is de voorgrond van de foto volledig overbelicht. Dit komt omdat de StarStaX software zoekt naar de helderste pixels in je foto's (de sterren), en alleen deze heldere gebieden in het uiteindelijke beeld weergeeft. Echter, omdat de voorgrond werd belicht door de maan, hadden alle individuele foto's een lichte voorgrond. Al deze heldere beelden gecombineerd zal leiden tot een overbelichte voorgrond.
In Photoshop opende ik 1 van de individuele foto's met de mooiste schaduwen, voegde een zwart masker toe en verfde de delen van de voorgrond in die ik wilde gebruiken. Op deze manier heb ik ook het lichtspoor van een voorbij rijdende auto weg kunnen poetsen... Een laatste kleur & contrast correctie, een beetje verscherpen, een beetje bijsnijden, het toevoegen van een vignet en klaar!
Photoshop voor de aanpassingen:
Photoshop na aanpassingen:
